ยุคสมัยสุโขทัยเป็นยุคทองคำของศิลปะไทย การเจริญรุ่งเรืองทางศาสนาและวัฒนธรรมได้ผลักดันให้เกิดงานศิลปะอันวิจิตรบรรจงมากมาย ไม่ว่าจะเป็นประติมากรรมสถาปัตยกรรม และภาพพิมพ์ศักดิ์สิทธิ์ที่ปรากฏบนแผ่นศิลาหรือใบลาน ภาพพิมพ์เหล่านี้ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงความเชี่อยร์และค่านิยมทางศาสนาของสมัยนั้นเท่านั้น แต่ยังแสดงให้เห็นถึงฝีมืออันประณีตและจินตนาการอันกว้างไกลของศิลปินไทยโบราณ
ในหมู่ศิลปินผู้มากความสามารถในยุคนั้น เราพบกับ “Z” ช่างภาพพิมพ์ศักดิ์สิทธิ์ผู้มีฝีมือเยี่ยมยอด ผู้ที่เราจะได้กล่าวถึงผลงานของเขาในวันนี้คือ “พระธาตุ” ภาพพิมพ์ศักดิ์สิทธิ์บนแผ่นลาน
“พระธาตุ” เป็นงานชิ้นเอกที่บ่งบอกถึงความเชี่ยวชาญอันเหนือชั้นของ Z
ภาพพิมพ์นั้นแสดงให้เห็นถึงพระธาตุขนาดใหญ่ยืนสง่างามอยู่บนฐานดอกบัว มีซุ้มเรือนแก้วรายล้อมและเต็มไปด้วยเครื่องหมายศักดิ์สิทธิ์ เช่น ลวดลายโบราณและสัญลักษณ์ทางพุทธศาสนา
การใช้เส้นสายของ Z นั้นเปรียบเสมือนมีชีวิตชีวา การวาดเส้นที่คมชัดและไหลลื่นทำให้เกิดความรู้สึกเหมือนภาพกำลังเคลื่อนไหวอยู่บนแผ่นลาน
สีสันในภาพพิมพ์ “พระธาตุ” นั้นถูกจำกัดด้วยเทคโนโลยีของสมัยนั้น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นสีจากธรรมชาติ เช่น สีเหลืองจากขมิ้น และสีแดงจากหมาก แต่ Z ได้ใช้สีอย่างชาญฉลาด เพื่อสร้างความแตกต่างระหว่างองค์ประกอบต่างๆ
ตัวอย่างเช่น
- องค์พระธาตุถูก tô vẽด้วยสีทองอร่าม
- ดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ในส่วนบนของภาพถูก tô ด้วยสีแดงเข้ม
ทำให้เกิดความโดดเด่นและดึงดูดสายตาผู้ชม
การตีความ “พระธาตุ” : บริเวณศักดิ์สิทธิ์ และการเชื่อมโยงสู่โลกทิพย์
“พระธาตุ” ไม่ใช่เพียงภาพวาดที่สวยงามเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวแทนของความศรัทธาและความเชื่อในพระพุทธศาสนาของชาวสุโขทัย
- พระธาตุ ถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่บรรจุพระบรมสารีริกdh
- ซุ้มเรือนแก้ว เป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์และความรู้แจ้ง
- เครื่องหมายศักดิ์สิทธิ์ ต่างๆ
ถูกนำมาใช้เพื่อเสริมสร้างอำนาจศักดิ์สิทธิ์และความเป็นมงคลให้แก่ภาพพิมพ์
นอกจากนี้ ภาพพิมพ์ “พระธาตุ” ยังสะท้อนถึงแนวคิดของการเชื่อมโยงระหว่างโลกมนุษย์กับโลกทิพย์
องค์พระธาตุที่ตั้งตระหง่านบนฐานดอกบัว สื่อถึงความยิ่งใหญ่และอำนาจเหนือธรรมชาติ
ดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ที่ปรากฏอยู่ด้านบนของภาพ แสดงถึงการปกครองของจักรวาล และการเชื่อมโยงระหว่างโลกทั้งสอง
อิทธิพลของ “พระธาตุ” ในศิลปะไทยสมัยต่อมา
“พระธาตุ” ของ Z เป็นหนึ่งในผลงานศิลปะที่ทรงอิทธิพลอย่างมากในศิลปะไทยสมัยต่อมา
ภาพพิมพ์นี้ได้ถูกนำไปประยุกต์ใช้ในการสร้างภาพวาดและประติมากรรมอื่นๆ และยังคงเป็นแรงบันดาลใจให้แก่ศิลปินไทยในทุกยุคสมัย
เทคนิคการสร้างภาพพิมพ์ “พระธาตุ” : มองเข้าไปในกระบวนการ
Z ใช้เทคนิคการแกะสลักลงบนแผ่นไม้เพื่อสร้างแม่แบบของภาพพิมพ์ จากนั้นจึงทาหมึกสีต่างๆ ลงบนแม่แบบ และนำมาตอกลงบนแผ่นลาน
กระบวนการนี้เรียกว่า “เทคนิคการพิมพ์บล็อกไม้” ซึ่งเป็นเทคนิคที่ได้รับอิทธิพลจากศิลปะจีน
ตารางเปรียบเทียบเทคนิคการสร้างภาพพิมพ์
เทคนิค | บรรยาย |
---|---|
การแกะสลักบล็อกไม้ | ใช้เครื่องมือในการแกะสลักลงบนบล็อกไม้เพื่อสร้างแม่แบบ |
การทาหมึก | ทาหมึกสีต่างๆ ลงบนแม่แบบ |
| การตอกพิมพ์ | ตอกแม่แบบลงบนแผ่นกระดาษหรือวัสดุอื่นๆ เพื่อสร้างภาพพิมพ์ |
“พระธาตุ” ของ Z เป็นงานศิลปะที่แสดงให้เห็นถึงความสามารถอันยอดเยี่ยมของศิลปินไทยโบราณ
ภาพพิมพ์นี้ไม่เพียงแต่เป็นงานศิลปะที่สวยงามเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวแทนของความศรัทธาและค่านิยมทางศาสนาของชาวสุโขทัย
“พระธาตุ” เป็นหนึ่งในสมบัติล้ำค่าของไทย และควรได้รับการอนุรักษ์ไว้เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและชื่นชมต่อไป.